Page 22 - letterhoeke 2015-1

SCHADE AAN DE COLLECTIES
door Tjeerd de Jong

Zuur papier

In de negentiende eeuw begon een zoektocht naar een andere Bij de verdere bewerking van
grondstof voor papier. Terwijl de vraag naar papier in die periode papier werden er nog meer
enorm toenam, was er juist schaarste ontstaan aan lompen stoffen toegevoegd die de
die tot die tijd voornamelijk als grondstof werden gebruikt. verzuring van het papier in de
Men experimenteerde met allerlei materialen zoals bijvoorbeeld hand werkten. Zo werd er om
mos, zaagsel, turf, stro en espartogras. papier te verstevigen, zodat
men het kon beschrijven en
Als meest ideale grondstof de houtpulp verwijderd. bedrukken, lijm aan toege-
kwam uiteindelijk hout uit de Deze onstabiele stof heeft de voegd. In deze lijm was al vanaf
bus. Dit was ruim voorhanden eigenschap dat het onder het einde van de achttiende
en relatief goedkoop. Rond invloed van licht (ultraviolet) eeuw aluin verwerkt. Door
1870 werd dan ook het meeste chemische reacties aangaat, chemische reacties van het zure
papier van houtslijp gemaakt. waardoor het houthoudende aluin vormt zich zwavelzuur
In die beginperiode werd de papier gaat verkleuren, ver-­ in het papier. De combinatie
lignine bij de productie niet uit harden en zelfs desintegreren. van lignine en zuur heeft een
verwoestende uitwerking op
de houdbaarheid van papier.
Het vergeelt, wordt bruin, zwak
en breekbaar. Van boeken,
kranten en andere documenten
blijven uiteindelijk alleen
snippers over.

Uit onderzoeken bij bibliothe-
ken en archieven is gebleken
dat vooral boeken en in
mindere mate archieven uit
de periode van 1840 tot 1950
er het slechtst aan toe zijn. Na
1950 zien we geleidelijke een
verbetering van de kwaliteit van
het papier. Dit komt omdat er
technieken ontwikkeld zijn om

Van boeken en kranten blijven
uiteindelijk alleen snippers over.
(Foto Tjeerd de Jong)

22 | LETTERHOEKE 1 2015