Page 26 - letterhoeke 2015-1
P. 26
om zo’n klein vogeltje op een vin- Wirdumerdijk. Rond 1900 was wisten daar wel raad mee.’ De
gertop te houden.’ het houden van kanaries, en ook verleiding is groot om allerlei rare
papegaaien, alleen voorbehouden zijpaden in te slaan, beperken is
Oorspronkelijk komt het knalgele aan de elite. Die hielden de vogels niet zijn sterkste kant. ‘Zo kwam
zangvogeltje van de Canarische omdat ze mooi zongen. Toen de ik in de archieven ook rechtszaken
eilanden. In geschriften uit 1450 handelslieden vanwege de Eerste over kanaries tegen. Bijvoorbeeld
werd het als bezit genoemd. Wereldoorlog niet verder konden van een beurtschipper die niet
Spanjaarden namen het beestje reizen en ze de vogels kwijt moes- betaald kreeg nadat hij van de
mee terug naar hun land als oor- ten, kregen de arbeiders in de twee bestelde kanaries maar één
logsbuit. Zoals dat in die tijd ging, steden de kans om een zangvogel levend beest afleverde dat ook
verviel alle buit aan de Roomse te kopen. Op het platteland hield nog geeneens veren had. Of een
kerk, waar monniken met de ka- men leeuweriken, dat was gratis, diefstal van tien kanaries aan
naries begonnen te fokken. Lang- vooral de jonkies lieten zich mak- De Tuinen in Leeuwarden, dat
zamerhand vond de soort zijn weg kelijk in het veld vangen.’ ging om veel geld. Eén vogel
naar het noorden via Italië, waar kostte tien caroliegulden.’
vogels ontsnapten bij een schip- Henk van der Wal wilde verder
breuk, naar Oostenrijk waar mijn- terug in de tijd onderzoek doen, Vijftig jaar lang heeft hij zelf
werkers de kanaries gebruikten maar kon de oude handschriften kanaries gehouden en gefokt,
als waarschuwing voor koolmo- in weesboeken niet lezen. ‘Met met wel honderd beestjes in de
noxide. Die mijnwerkers trokken hulp van andere onderzoekers op volière en broedkooien. Hij heeft
weer naar Duitsland en uiteinde- de studiezaal heb ik dat geleerd ze weggedaan omdat hij steeds
lijk waren het Duitse marskramers en kan ik me inmiddels aardig meer tijd kwijt was met het werk
uit de Harz die in Nederland hun redden. De Nedergerechten van de voor de Bond. Dierenwelzijn
geluk beproefden met honderden achttiende en negentiende eeuw speelt erg de laatste tijd en hij kijkt
vogels in een korf. ‘In advertenties heb ik doorzocht op bijvoorbeeld hoe de wetgeving daaromtrent
in kranten werd hun komst aan- de aanwezigheid van een cou hanteerbaar is voor de vogellief-
gekondigd. Ze brachten ladingen bij inboedelbeschrijvingen. Er hebber. Natuurlijk houdt hij van
zangkanaries mee en sliepen in zijn helaas geen kooien bewaard de kanarie, van het gezang en de
logement ‘s Lands welvaren op gebleven, ze werden vaak van kleurenpracht. ‘Het gaat mij ech-
het hoekje Ruiterskwartier en twijgen gemaakt en houtwormen ter om het fokken, ontwikkelen en
keuren. Het zijn geen beestjes om
over de bol te aaien, ze pikken je
als je ze verkeerd vasthoudt. Ik heb
nooit tegen ze gepraat, maar kom
bij mij niet aan met een papegaai
of parkiet, die moet ik niet. Ik
mis het vogelhouden niet, maar
soms loop ik ’s ochtends nog
automatisch naar het vogelhok.
Het is nu mijn nostalgiekamer.’
Fraai met vogels versierd gebedenboekje uit de tweede helft van de Henk van der Wal heeft tal van
vijftiende eeuw. (Foto Haye Bijlstra) boeken geschreven waaronder
De kooi- en volièrevogel als gezel-
26 | LETTERHOEKE 1 2015 schapsdier: een ornithologisch onder-
zoek naar de diversiteit aan kooi- en
volièrevogels die bij vogelliefhebbers
in Nederland worden gehouden (2014)
en Kooivogels en hun cultuurhistorie
in Friesland (2008).
