Page 25 - Letterhoeke 2016-2
P. 25
nei jierren út
wurk ha ik fansels de mooglik- dan benammen har begjinwurk eigen bestjoer. Der komme ek
heden bepraat en lokkigernôch út de jierren 1920, hâld ik my bewegingen op tsjin yntern
krige ik de kâns om der gebrûk dwaande.’ De wurktitel fan kolonialisme, lykas yn Skotlân
fan te meitsjen.’ Dat it oer it ûndersyk is Combative en Wales dy’t in eigen plak ha
Douwe Kalma gean moatte Literature in Northwest Europe: wolle binnen it Britske ympea-
soe, dêr wie er wis fan. Om A Comparative Study of Four Early rium. Yn dat tiidrek binne myn
yn de beneaming te kommen Twentieth-Century Vanguard fjouwer skriuwers begûn mei
foar in beurs fan University Minority Language Writers. publisearjen. En fia dy publi-
Campus Fryslân (UCF) moast it kaasjes, yn har eigen lytse taal,
breder lutsen wurde en wol op ‘Ik doch ferlykjend literatuer woenen se har minderheidstaal
sa’n wize dat it ûnder it kopke wittenskip en ûndersykje mear op de kaart sette. Ik kon-
‘meartaligens’ falle soe. Mear- strategyen yn de manifesten sintrearje my op benammen de
taligens is, krekt as bygelyks en it iere wurk fan de fjouwer earste baanbrekkende stikken
wettertechnology, ien fan de skriuwers yn de foarliny yn in fan elk fan de skriuwers. Dêrby
pylders fan de UCF, dy’t no ûn- bysûndere tiid, yn en krekt meitsje ik gebrûk fan de stúdzje
derwilens yn Ljouwert fierder nei de Earste Wrâldoarloch. The World Republic of Letters fan
giet as saneamde alfde fakulteit De minsken woenen doe gjin Pascale Casanova út 2004. Sy
fan de Ryksuniversiteit Grins. nasjonalisme mear, dat late beskriuwt dêryn strategyen
ommers ta oarloch en dêr dy’t skriuwers brûke dy’t yn
‘Kalma hat my altyd ynter- wienen se krekt fan ferlost. in minderheidstaal skriuwe.
essearre. Earder ha ik al syn Tagelyk libbe wol it idee dat Se nimme bygelyks ôfstân fan
brieven ris beskreaun, mar folken mear frijheid krije de hearskjende kultuer. Myn
allinne beskriuwe wie te min, moatte soenen, mei in eigen stelling is dat dizze minsken,
ik woe der mear mei. Hy wie in steat. Yn dy tiid komt Yslân omdat se sa graach de litera-
nijsgjirrich, belangryk en bepa- los fan Denemarken en wurdt tuer sintraal stelle wolle, oars
lend figuer yn en nei de Earste Ierlân ek, op Noard-Ierlân nei, skriuwe as wannear’t se net
Wrâldoarloch. Boppedat hat er selsstannich. Frjemd genôch út in minderheidstaal komme
in soad ta stân brocht yn koarte dogge de alliearden, de win- soene. Kalma set him ôf tsjin
tiid en de Fryske literatuer nei ners fan de oarloch, net folle de Nederlânske kultuer, mar ek
in heger plan tild.’ Bekend mei dat boadskip. Frankryk tsjin de generaasje krekt foar
is syn pamflet ‘Fryslân en de bliuwt like sintralistysk en him. Dat docht er net inkeld
wrâld’. Dêryn seach er Fryslân Bretanje bygelyks krijt gjin yn taalgebrûk troch sa fier
as ferbining tusken de besibbe
Ingelske en Skandinavyske kul- Foar ûndersyk nei Lewis wie Jelle Krol yn de nasjonale
tueren. ‘Yn oare minderheids biblioteek fan Wales yn Aberystwyth. ‘Doe kaam ik tafallich
taalgebieten wienen ferlykbere wurk fan Hemon tsjin, de Breton. Dat wie in folsleine ferras-
figueren as Kalma yn deselde sing. Ik wist dat er yn Ierlân wenne hie, dus dêr hie ik wurk
snuorje aktyf. Yn Bretanje wie ferwachte, mar net yn Wales. Der wienen brieven fan Anne
dat Roparz Hemon, yn Skotlân Wadman dy’t yn de tiid fan De Tsjerne kontakt hân hat mei
Hugh MacDiarmid en yn Wales Hemon. Dat wie in bysûnder byfangst.’
Saunders Lewis. Mei it wurk
fan dizze fjouwer mannen, en
LETTERHOEKE 2 2016 | 25
